|
Γράφει η Κατερίνα Σιμιτσή, Ψυχολόγος Α.Π.Θ., MSc “Κλινική Ψυχική Υγεία”, CBT Ψυχοθεραπεύτρια
Αντέχω τις δυσκολίες σημαίνει αποδέχομαι. Αποδέχομαι το απρόβλεπτο της ζωής. Αποδέχομαι τα πράγματα που είναι εκτός του ελέγχου μου. Αποδέχομαι ότι δεν γνωρίζω ποιες προκλήσεις θα συναντήσω. Δεν σημαίνει μόνο επιμένω αλλά και ξεκινώ από την αρχή!
Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα ενός ατόμου να προσαρμόζεται και να αντέχει σε δύσκολες καταστάσεις και προκλήσεις της ζωής, όπως το άγχος, οι απογοητεύσεις, οι απώλειες και οι ανατροπές. Δεν πρόκειται απλώς για το να επιβιώνουμε σε δύσκολες συνθήκες, αλλά για το να αναδυόμαστε από αυτές με έναν υγιή και ενδυναμωμένο τρόπο. Είναι η δύναμη που μας βοηθά να επανέρθουμε μετά από μια κρίση και να συνεχίσουμε να επιδιώκουμε τους στόχους μας, ακόμα και όταν οι περιστάσεις μας φαίνονται αντίξοες.
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι μια έμφυτη ή αμετάβλητη ιδιότητα. Αντίθετα, είναι μια δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί και να ενισχυθεί μέσω της εμπειρίας και της συνειδητής προσπάθειας. Το κλειδί για την ανάπτυξή της είναι η κατανόηση και η εφαρμογή ορισμένων στρατηγικών που ενισχύουν την προσαρμοστικότητα.
Πώς σχετίζεται η ψυχική ανθεκτικότητα με την διαχείριση του άγχους;
Η ψυχική ανθεκτικότητα συνδέεται άμεσα με την ικανότητα να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα που προκύπτουν από τις προκλήσεις της ζωής. Όταν αντιμετωπίζουμε μια δύσκολη κατάσταση, είναι φυσικό να νιώσουμε άγχος, θυμό ή θλίψη. Ωστόσο, η αποδοχή αυτών των συναισθημάτων και η εξεύρεση τρόπων να τα επεξεργαστούμε αποτελεσματικά χωρίς να μας κυριεύουν, αποτελεί βασική πτυχή της ψυχικής ανθεκτικότητας. Ορισμένες στρατηγικές, όπως ο διαλογισμός ή η αναπνοή, μπορούν να μας βοηθήσουν να μειώσουμε την ένταση και να επανέλθουμε σε ήρεμα νερά.
Με αυτόν τον τρόπο διατηρούμε τους στόχους μας και αντί να μένουμε καθηλωμένοι στις αρνητικές πτυχές μιας κατάστασης, στρέφουμε την προσοχή μας στο τι μπορούμε να κάνουμε για να προχωρήσουμε μπροστά. Η δημιουργία ρεαλιστικών στόχων και η καταγραφή μικρών, αλλά σταθερών βημάτων προς την επίτευξή τους, μας δίνει μια αίσθηση ελέγχου και προόδου, ενισχύοντας τη διάθεση και την αυτοεκτίμησή μας.
Η ψυχική ανθεκτικότητα αναπτύσσεται επίσης μέσω της αυτοεκτίμησης και της αποδοχής των αδυναμιών και των δυνατοτήτων μας. Όταν αποδεχόμαστε τον εαυτό μας με τα λάθη του και τις ατέλειές του, αναπτύσσουμε τη δύναμη να αντιμετωπίσουμε κάθε πρόκληση με πιο υγιή τρόπο. Αυτό μας επιτρέπει να μάθουμε από τις αποτυχίες και να δούμε κάθε δυσκολία ως μια ευκαιρία για προσωπική εξέλιξη.
Για να τα καταφέρουμε χρειάζεται να κοιτάξουμε τριγύρω μας. Στους ανθρώπους που έχουμε κοντά μας.
Ή μπορεί κάποιος να είναι ψυχικά ανθεκτικός αν και μόνος;
Σε μια εποχή που προάγεται η αυτό-βοήθεια, ο αυτό-σεβασμός και οι ικανοποίηση των ατομικών αναγκών, χρειάζεται να αποφύγουμε μία ενδεχόμενη στρέβλωση. Ότι ο άνθρωπος πρέπει να τα καταφέρνει μόνος του.
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι μια διαδικασία που συμβαδίζει με την απομόνωση και την μοναξιά. Η κοινωνική υποστήριξη είναι κρίσιμη για να ανακτήσουμε τη δύναμή μας. Ο άνθρωπος είναι εξελικτικά προικισμένος με την δυνατότητα να σχετίζεται με το περιβάλλον του και συγκεκριμένα άλλους ανθρώπους. Βρίσκουμε ασφάλεια, φροντίδα και κατανόηση όταν ανήκουμε σε ομάδες και διαμορφώνουμε σχέσεις. Οι σχέσεις με φίλους, οικογένεια ή συνεργάτες μπορούν να αποτελέσουν στήριγμα σε περιόδους κρίσης, προσφέροντας μας όχι μόνο συναισθηματική βοήθεια, αλλά και προοπτικές που μπορεί να μην βλέπουμε εμείς οι ίδιοι. Το να μοιραζόμαστε τις ανησυχίες μας και να ακούμε τους άλλους μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και να ενισχύσει τη συναισθηματική μας ευεξία.
Θυμηθείτε, αντέχω τις δυσκολίες σημαίνει αποδέχομαι.
Δεν είναι εφικτό να μην αισθανόμαστε ποτέ άσχημα ή να μην βιώνουμε δυσκολίες. Αντίθετα, μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ικανότητα να ανακάμπτουμε, να προσαρμοζόμαστε και να εξελισσόμαστε μέσα από τις δυσκολίες. Καλλιεργώντας την ψυχική ανθεκτικότητα μπορούμε να ενισχύσουμε την ευημερία μας, να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της ζωής με πιο θετικό τρόπο και να επιτύχουμε τους στόχους μας με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση.